Lieke Weima over burgerlijke ongehoorzaamheid: ‘Jezus zou naast hen gaan zitten, op die weg’

Bij de 175 mensen die zich vandaag hebben laten arresteren voor het klimaat is een dierbare vriendin/collega-dominee, en een aantal andere mensen die ik graag mag en voor wie ik veel respect heb.

Meestal houd ik me op Facebook stil over burgerlijk ongehoorzame klimaatacties, want ik weet nog altijd niet helemaal wat ik ervan vind.Ik doe nu toch een poging om het onder woorden te brengen.

‘Moet dat nou zo?’ is mijn eerste reactie als ik de beelden zie van activisten die een weg of een bedrijfsingang blokkeren. Het maakt me ongemakkelijk dat ze de wet overtreden, ook al gebeurt dat altijd strikt geweldloos. En jezelf vastketenen of vastlijmen voelt al helemáál heftig. Tegelijk, zegt dan de andere stem bij mij vanbinnen: het ís ook heftig wat er op het spel staat. Overheid en bedrijfsleven doen bij lange na niet genoeg om een leefbare aarde veilig te stellen. De kans dat we de opwarming van de aarde kunnen beperken tot 1,5 graad wordt steeds kleiner. Is er dan niet een moment dat je kunt zeggen dat we naast de andere middelen die we als burgers hebben om onze stem te laten horen ook een symbolische spaak moeten steken in de wiel van het economische systeem en politieke systeem dat onze aarde zoveel geweld aandoet? Dat er echt een ommezwaai moet plaatsvinden, en heel snel, daarvan ben ik overtuigd.

Burgerlijke ongehoorzaamheid heeft een lange geschiedenis, bijvoorbeeld in de onafhankelijkheidsbeweging van Gandhi, de strijd voor burgerrechten in de VS (Martin Luther King, Rosa Parks), de komst van vrouwenkiesrecht in Engeland en de vredesbeweging in de tijd van de Koude Oorlog. Veel van die activisten werden destijds weggelachen of gehaat, nu vinden we ze helden. Ik ben vaak benieuwd hoe we over vijftig jaar terugkijken naar klimaatactivisten.

Ruim een jaar nu kijk ik vanaf de zijlijn mee hoe vrienden, collega’s en bekenden meedoen aan burgerlijk ongehoorzame acties (en twee keer heb ik ertussen gestaan bij een ‘ongehoorzaam-light’ actie zonder arrestaties). Ik ben onder de indruk van hoe ze het doen: altijd in gesprek blijven met politie en omstanders, elkaars welzijn in de gaten houden, altijd ruimte voor wie weg wil gaan vóórdat er gearresteerd gaat worden. Soms vind ik dat er teveel geschreeuwd en met vlaggen gezwaaid wordt, maar tijdens de acties waar ik aan meedeed was ik diep geraakt door het samen bidden en zingen met andere christelijke activisten. Het heeft me verbaasd dat een behoorlijk deel van de mensen die ik heb ontmoet helemaal niet zo ’tegendraads’ van karakter zijn, maar gewoon heel bezorgde mensen in wie ik me herken. Ik moet soms lachen om hoe normaal het voor een paar van hen geworden is om een paar uur in de cel door te brengen, en hoe raar het is dat ik dat ook al bijna normaal ga vinden. Ik ben toch elke keer weer opgelucht als het appje komt: ‘We zijn weer vrij, alles is goed gegaan’. Want niet altijd is de politie even vriendelijk.

Misschien heb je iets aan dit inkijkje als je vanavond het nieuws leest en je eigen mening probeert te vormen. Laat als je wilt je reactie maar achter, ik ben benieuwd om die te horen!

Tot slot van dit lange verhaal: een tijdje terug zag ik op een christelijke nieuwssite een bericht over klimaatactivisten en een reactie eronder: ‘Wat zou Jezus er wel niet van zeggen als hij terugkomt en hij ziet jullie een weg blokkeren?’

Ik heb geen idee wat hij zou zeggen. Maar in al mijn dubbelheid over dit onderwerp weet ik één ding zeker: Jezus zou naast hen gaan zitten, op die weg.

– Lieke Weima