Verslag van een kritische klimaattiener

Door Josha Mulder

Wat moet je als je 15 bent en je maakt je zorgen om het klimaat? Naar een verjaardagsfeestje van je vrienden of je laten arresteren op de A12?

Het is zaterdag 11 maart, half tien in de ochtend. Ik zit samen met mijn moeder, mijn broertje en heel veel boeren en klimaatactivisten in een overvolle trein in een eerste klas coupé op de grond. Ik ga vandaag naar Den Haag om met Extinction Rebellion de A12 te blokkeren en te protesteren tegen de 17 miljard aan subsidies die de fossiele industrie nog steeds krijgt. Doordat wij fossiele brandstoffen verbruiken, stoten we heel veel uit en maken we daarmee de aarde kapot, en het is absurd dat bedrijven ook nog eens subsidies krijgen op die brandstoffen.

Aangekomen in den Haag ontmoet ik de mensen van CCA (Christian Climate Action), een christelijke groep die vaak meedoet aan acties van XR, en het subgroepje in de actie waarmee ik vandaag de snelweg op ga. De sfeer is gezellig maar ook een beetje gespannen, je weet van te voren nooit of de actie volgens plan gaat verlopen. Ik vraag aan een aantal mensen of ze zich deze keer gaan laten arresteren, en waarom wel of niet, ik heb zelf namelijk nog steeds niet besloten om me te laten arresteren of niet. Tijdens de demonstratie kun je op een gegeven moment kiezen of je je wil laten arresteren, de politie roept dan om dat als je niet van de weg af gaat, je wordt gearresteerd. Een deel van de mensen kiest er dan voor om te blijven en een deel gaat dan weg.

Ik heb lang getwijfeld of ik me wil laten oppakken. De voordelen zijn dat de actie langer duurt, waardoor de demonstratie langer in het nieuws blijft, en dat je sowieso meer media-aandacht krijgt omdat je laat zien hoeveel je er voor over hebt. De nadelen zijn dat het de politie veel geld en mankracht kost, terwijl je niet per se tegen de politie bent, maar tegen het beleid van de overheid. Uiteindelijk geeft het voor mij de doorslag dat niet alleen de media, maar ook je omgeving veel meer betrokken raakt als je over zo’n grens gaat. Mensen vinden het bijzonder of schokkend dat je zoiets doet, en willen er dan graag met je over praten, waardoor je meer gesprekken krijgt en meer mensen kan laten nadenken.

Daarom besluit ik dat ik me toch wil laten arresteren.

Het is intussen bijna 12 uur. We lopen door het bos bij de rand van de A12 en we zijn er bijna, op het moment dat we uit het bos de weg op lopen kunnen we niet meer zien wat er voor ons ligt, alleen maar mensen, en van achter blijven ook uit alle richtingen mensen stromen. Hoe verder we de weg op lopen hoe langzamer de groep gaat, en op een gegeven moment ontdekken we dat de politie het deel van de snelweg waar we heen wilden lopen, een tunnel, heeft afgesloten, er ontstaat verwarring en er wordt geroepen dat we weer terug moeten. En zo blijven we staan, op de open snelweg. Het is heel gezellig en iedereen is heel vriendelijk, ook naar omstanders en naar agenten. Dat is niet voor niets een belangrijk onderdeel van de training die we allemaal hebben gehad.

De tijd gaat langzaam. Het is nu bijna vier uur later, en er is nog niet zoveel gebeurd. Wij zijn met ongeveer 3000 mensen. Dat voelt heel indrukwekkend, tot ik het nieuws lees dat ergens anders in Den Haag op dit moment een demonstratie plaatsvindt van boeren en rechtse partijen tegen het kabinetsbeleid, waar 25.000 mensen bij aanwezig zijn, dan voelt je eigen demonstratie opeens een stuk minder bijzonder. Ondanks ons lagere aantal demonstranten staan wij wel bovenaan op de website van de NOS. Dat maakt het wel weer een beetje goed. Het begint een beetje koud te worden, en er zijn een paar stadsbussen aangekomen waar wij waarschijnlijk in gaan worden meegenomen, er wordt een concertje op de achtergrond gehouden en er klimt iemand in een lantaarnpaal. 

Ik heb op dit soort bijeenkomsten veel gesprekken met andere activisten van XR en vooral de Christian Climate Action. Ik weet namelijk nog niet helemaal wat ik ervan moet vinden. Ik vraag me continu af: is dit goed? Gaat dit werken? Ook doen ze bij XR alsof de overheid het grootste probleem is, maar volgens mij willen alle mensen gewoon steeds meer consumeren. Maar ik vind dat geen redenen om niet te komen. Er is echt een klimaatcrisis en we moeten hier gewoon aandacht voor vragen. Beter iets dan niets.

Nadat ik groot “stop fossiele subsidies” op de weg heb gestoepkrijt komt er een jongen met klompen aan gelopen die vraagt of ik trots ben op m’n tekening en wat dit zootje mensen hier aan het doen is. Ik vertel hem dat dit een demonstratie is tegen de fossiele subsidies, en hij vindt het maar raar. Hij vindt ook dat ze hier maar vals zingen, bij de demonstratie waar hij vandaan komt hebben ze tenminste gewoon een dj. Voordat hij wegloopt zegt hij dat hij hoopt dat ze het waterkanon gaan gebruiken of met wapenstokken gaan slaan, dat lijkt hem wel leuk om te zien.

Om 17.00u roept de politie om dat ze het waterkanon gaan inzetten als we nog blijven, en dat wie niet weg gaat gearresteerd gaat worden. Een deel van de mensen, dus ook mijn moeder en broertje, vertrekt naar de berm van de snelweg en een cordon van politieagenten met schilden en stokken gaat om de groep demonstranten heen staan, en ook de waterkanonnen komen in actie. Gelukkig staan ze in de nevelstand, wat inhoudt dat ze alleen maar water over de mensen sproeien, zodat je het heel koud krijgt, maar niet weggeblazen wordt. Er wordt door de politie omgeroepen dat als je het koud hebt, dat er dan naast de snelweg tentjes met dekens zijn om op te warmen. 

Mensen zingen: “Blus de brand, niet het alarm!” en ondanks dat bijna iedereen doorweekt is, is de sfeer nog steeds goed. Het waterkanon komt steeds dichter bij het stuk waar ik zit, maar vlak voor mij stopt de straal met spuiten en ik blijf uiteindelijk helemaal droog. Op een gegeven moment wordt er omgeroepen dat de burgemeester toestemming heeft gegeven om geweld te gebruiken, en dat de politie ons niet gaat arresteren, maar van de weg gaat vegen. Dat is best eng om te horen als je omsingeld bent door agenten met wapenstokken. Het blijkt bluf, waarschijnlijk zeiden ze het in de hoop dat er nog meer mensen weg zouden gaan, want ze besluiten uiteindelijk toch om ons te arresteren. Alle overgebleven demonstranten gaan zitten, en worden een voor een opgetild, sommigen werken mee en sommigen laten zich helemaal slap hangen, zodat de politie ze met vier mensen aan armen en benen moet optillen. Al snel ben ik aan de beurt, twee agenten tillen mij op, maar ik loop gewoon mee. Ik word net als iedereen in een grote stadsbus gezet, waar ik naast een paar mensen van CCA ga zitten.

Na een tijdje zit de bus vol en begint hij te rijden, niemand weet waar die precies heen gaat, maar naar een tijdje blijkt dat hij gewoon naar het politiebureau in de buurt gaat. Eenmaal aangekomen worden de volwassenen gezellig met z’n allen in een gymzaal gestopt, en de kinderen (ik en nog iemand anders) in hokjes van 1 vierkante meter… Schijnt veiliger te zijn. Na ongeveer een half uur onverwachte eenzaamheid word ik samen met de andere minderjarige en zijn begeleider naar een kamer geleid waar ik mijn ID moet laten zien, en een agent probeert een advocaat te bereiken, wat niet lukt, waarna ik weer opnieuw in mijn kleine celletje word gestopt om op mijn advocaat te wachten, die gelukkig al heel snel opneemt, en ik word weer vrijgelaten.

Om elf uur ’s avonds komen we weer thuis. Ik voel me uitgeput. Ik neem nog wat zinnen op voor Beam, de jongerentak van de EO, die me heeft gevolgd voor een filmpje op TikTok en Instagram. De volgende dag, als het online komt, moet ik wel even slikken van de reacties: “sneu”, “gehersenspoeld”, “ga werken” en “aandachtzoeker”. Gelukkig wordt de video 116.000 keer bekeken, dus 400 reacties valt nog wel mee, maar toch doet het iets met je als je het leest.

Ik weet nog steeds niet of zo’n actie nou werkt. Ik weet dat dit een enorme crisis is en ik vind het absurd dat mensen gewoon doorleven alsof er niets aan de hand is. Ik heb er deze zaterdag ook een feestje van vrienden voor laten schieten. Die vonden dat ook niet leuk, maar ik vind het duidelijk dat er iets moet gebeuren.

Mensen om mij heen benaderen dit heel erg vanuit het geloof, de actievoerders waar ik mee was, maar ook de mensen die juist helemaal niks doen voor het klimaat. Ik weet niet wat ik daarmee moet, ik ben nog zoekende daarin. Ik zie bij veel mensen op mijn christelijke school dat ze stil blijven zitten en niet echt bereid zijn om hier iets mee te gaan doen, dus of geloven nou echt helpt om voor verandering te zorgen? Ik vraag het me af. Dus ik ben benieuwd naar jullie reacties.

P.S.: Ik vind het stom als mensen reageren met hoe dapper en gaaf ze het wel niet vinden dat ik hier mee bezig ben, daar kan ik helemaal niks mee. Maar inhoudelijke reacties wil ik graag.